Vergi Ziyaı ve Vergi Ziyaı Cezası Nedir?

Devlet yapısı gereği, toplumsal düzenin sağlanması ve ihtiyaçların giderilmesi için vatandaşlardan ve kurumlardan çeşitli vergiler alınmaktadır. Bu vergiler yapılan işe, elde edilen gelire gibi birçok etkenlerle kişiden kişiye değişiklik gösterir.
Vergi ziyaı ise, bir şahsın veya şirketin bahsetmiş olduğumuz vergi sorumluluklarını zamanında yerine getirmemesi veya eksik getirmesi sonucu meydana gelir. Bunun dışında şahsi, medeni hal veya aile durumu hakkında yanlış veya eksik beyanda bulunarak vergi durumunda değişiklik yapılması da vergi ziyaı cezası kapsamına girmektedir. Böyle bir durum meydana geldikten sonra ödenmemiş veya eksik ödenmiş verginin tamamlanması, cezanın uygulamadan kaldırılması için yeterli olmamaktadır.
Vergi ziyaı olarak kabul edilen durumlar belirlendikten sonra bu suçların failleri araştırılır. Özellikle küçük yaştaki bireyler bu tip suçlamaların faili olarak kabul edilmezler veya cezai indirim uygulanır ve kanun önündeki temsilcileri kimlerse o kişiler sorumlu tutulur.

Vergi Ziyaı Cezasına Neden Olan Durumlar Nelerdir?

Genel olarak vergi ziyaı hazinenin gelir kaybına uğraması anlamına gelse de spesifik olarak suç sayılan durumlar vergi kanununda açıkça belirtilmiştir. Vergi Usul Kanunu’nun 341. Maddesine göre;
Vergilendirme ile görevlerin yerine getirilmemesi veya eksik getirilmesi:
Vergi Usul Kanunu’nda mükellefin ödevleri başlığı altında bir kişinin vergi sorumlulukları belirtilmektedir. Bu ödevlerin yerine getirilmemesi veya eksik getirilmesi durumunda vergi ziyaı kapsamına girmektedir. Belirtilen ödevler ise ; bildirimlerde bulunmak, defter tutmak, muamelelerini vesikaya dayandırmak, belirli sürelerde beyanname vermek, vergi karnesi kullanmak, muhafaza ve ibraz görevlerini yerine getirmek şeklinde sıralanır. Mükellefler bu görevleri yerine getirirken cezaya maruz kalmamak için belirlenen şartlara uyduğuna veya belirlenen süre içerisinde tamamladığına dikkat etmelidir.
Gerçeğe aykırı beyanlar:
Vergi Usul Kanunu’na göre kişinin bireysel veya ailevi durumu göz önünde tutularak bir takım indirimlerden yararlanma hakkı tanınmaktadır. Bu bilgiler de kişinin beyanı sonucu öğrenildiğinden, daha sonra ibraz edilen beyannameye uymadığı veya eksik bilgi içerdiği anlaşıldığı takdirde kişi vergi ziyaı cezası kapsamına girer. Bu durum Vergi Usul Kanunu madde 341’de ‘’ Vergi ziyaı suçuna neden olan ikinci tür fiiller, şahsi ve medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya diğer suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermektir.’’ Şeklinde tanımlanmıştır.

Vergi Ziyaı Durumunda Ne Gibi Cezalar Uygulanır?

Vergi ziyanında hem hazine gelir kaybına uğratıldığı hem de kamu düzenini bozma gerekçeleriyle maddi cezaların yanı sıra hürriyeti bağlayıcı cezalar da uygulanmaktadır. Bu cezalar;
Vergilendirme İle İlgili Ödevlerin Zamanında Yerine Getirilmemesi veya Eksik Yerine Getirilmesi Halinde Verilecek Ceza:

Vergi Usul Kanunu Madde 344’e göre ‘’ Vergi ziyaı suçu işleyenlere vergi ziyaı cezası kesilir ve bu ceza ziyaa uğratılan verginin bir katına, bu verginin kendi kanununda belirtilen normal vade tarihinden cezaya ilişkin ihbarnamenin düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için, bu kanunun 112.maddesine göre ziyaa uğratılan vergi tutarı üzerinden hesaplanan gecikme faizinin yarısının eklenmesi suretiyle bulunur. ‘’

Ancak aradan zaman geçmesiyle paranın değerinde de değişimler olacağından ödenecek tutarı hesaplamak için:
Bir mükellef 2016 yılında 1.000.000.000 TL vergi ziyaına sebep olmuş ve bu durum 2017 yılında ortaya çıkmışsa ödemesi gereken tutar;
Vergi Aslı = 1.000.000.000
Gecikme Faizi = (1.000.000.000x%7x12Ay) = 840.000.000
Vergi Ziyaı Cezası = 1.420.000.000
Ziyaa Uğratılan Verginin 1 Katı = 1.000.000.000
Gecikme Faizinin Yarısı = 420.000.000
Ödenmesi Gereken Miktar = 3.260.000.000
Vergi Ziyaı Cezası/Vergi Aslı(3/1) = 1.42

Gerçeğe Aykırı Beyanlar Halinde Verilecek Ceza:
Kişisel veya ailevi duruma dair yanlış veya eksik beyanda bulunulması sonucu vergi görevlerinin yerine getirilmemesi halinde, ziyaa uğratılan verginin 1 katı kadar vergi ziyaı cezası kesilmektedir.

Vergi Ziyaı Cezasında Uzlaşma Yolları Nelerdir?

Vergi cezanız kesinleştikten sonra Vergi Dairesine gidip vergi ziyaı cezası uzlaşma birimleriyle iletişime geçebilirsiniz. Birçok insan böyle bir uygulamadan habersiz olduğu için tebliğ edilen cezayı ödemeyi düşünse de Resmi Gazete’de de yayımlandığı üzere tüm vergi dairelerinde bu konu için ayrı bir birim oluşturulmuştur. Eğer konuyu görüştüğünüz vergi memurunun bu konuda yardımı olmayacağını düşünürseniz son çare olarak vergi ziyaı cezası indirim dilekçesi yazarak ceza indirim talebinde bulunabilirsiniz.