Stopaj Vergisi Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Stopaj vergisi, gelir veya kurumlar vergisine tabi kazançlara yönelik uygulanan bir vergi yöntemidir. Stopaj, Fransızca kökenli bir kelimedir ve “ön kesinti” anlamına gelir. Bu ismin verilmesinin sebebi, stopajın, kaynakta kesilen vergi olmasıdır. Stopaj vergisi, vergi tevkifatı (kesintisi) olarak da adlandırılır. Gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, elde edilen kazancın ilgili kişilere ödenmesi aşamasında o ilgili kişi adına ödenen vergiye stopaj vergisi denir. Yani bir kazanç elde edilirken, bu kazancı elde eden kişi adına, kazancı veren kişi tarafından ödenen vergidir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde kimlerin stopaj vergisi ödemek zorunda olduğu belirtilmiştir. Bu maddede belirtilenleri özetlemek gerekirse; kamu müesseseleri, ticaret şirketleri, kurumlar, iş ortaklıkları, vakıflar, dernekler, vakıfların ve derneklerin iktisadi işletmeleri, ticari işletmeler, yatırım fonu yönetenler, kooperatifer, gelirini beyan etme zorunluluğu olan tüccarlar ve serbest meslek erbapları ve zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler stopaj yapmakla yükümlüdürler.

Stopaj Vergisinin Amacı

Stopaj vergisinin amacı, vergi kaçakçılığının önüne geçmek ve vergi tahsilat işlemini daha kolay bir hale getirmektir. Stopaj vergisi, kesinti kaynakta gerçekleştirildiği için daha garanti bir vergi tahsilatı uygulamasıdır. Aynı zamanda kazancı sağlayan tarafından, kazanan adına doğrudan vergi dairesine yatırıldığı için vergi mükelleflerinin, vergilerini ödemek için harcayacakları zamanın ve enerjinin de önüne geçer. Ayrıca çok erken bir kesinti olduğu için mükellefinin üzerinde psikolojik baskı oluşmasını da engeller.

Gelir Vergisi Stopajı

Gelir vergisi stopajı, gelir vergisi mükelleflerinin söz konusu gelirlerine, ilgili kanun gereğince uygulanan kesintidir. Gelir vergisi stopajını şu şekilde örnekleyebiliriz: Bir iş yerinde çalışanlar belli bir miktar aylık kazanca tabidir. İşte bu çalışanların, kazandıkları bu paradan (yani gelirinden) devlete gelir vergisi ödemeleri gerekir. İşte çalışanların tabi olduğu bu vergi miktarının kaynağında kesilmesine stopaj vergisi denir. Yani söz konusu vergiyi çalışanlar değil, iş veren devlete öder. Vergi miktarını çalışanın maaşından düşer ve çalışana gelir vergisi düşülmüş maaş ödemesi yapar. Buna gelir vergisi stopajı denir.

Stopaj Vergisi Oranları

Stopaj vergilerinde sabit bir oran uygulanırken, ücret stopajında artan oranlı vergi dilimleri uygulanır. Yani stopaj vergisi hesaplanırken, ödeme türlerine göre farklı stopaj oranları uygulanmaktadır.
Maaş (ücret) ödemelerinde, iş verenler çalışanlar adına stopaj ödemesi yaparlar. Bu durumda %15, %20, %27 ve %35 oranları kullanılarak hesaplama yapılır.
Kira ödemelerinde, kiracılar mülk sahibi adına stopaj ödemesi yaparlar. Kira stopajının oranı %20’dir.
Yıllara sari inşaat yerlerinde, hizmet alanlar hizmet veren adına stopaj ödemesi yaparlar. Stopaj oranı %3’tür.
Serbest meslek erbaplarına yapılan ödemelerde, hizmet alanlar serbest meslek erbabı adına stopaj ödemesi yaparlar. Stopaj oranı %20’dir.

Stopaj Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Stopaj hesaplamalarında gelirin brüt hali baz alınır. Yukarıdaki oranları göz önünde bulundurarak bir kira stopajı örneği düşünelim:
Farz edelim ki aylık 3.000 TL net kira bedeli ile bir işletme kiraladınız. Bu durumda stopaj vergisini hesaplayabilmek için öncelikle brüt kiranızı bulmak gerekir.
Stopaj oranı: %20 = 0,2
Yani Brüt Kira = Net Kira /(1 – 0,2) = 3.000/0,8 = 3.750
Stopaj = Brüt Kira – Net Kira
Stopaj = 3.750 – 3.000
Stopaj = 750 TL
Yani siz işletmeniz için mülk sahibi adına her ay 750 TL veya 3 ayda bir 3 x 750 = 2.250 TL stopaj vergisi ödemekle mükellefsiniz. Kira sözleşmeleri de genelde net kira üzerinden yapılır. Net kira ise stopajı ödenmiş kira demektir. Yani siz net kira olarak 3.000 TL ödemeyi kabul ettiğinizde bunun stopajını ödemeyi de kabul etmiş olursunuz.Kira stopajı hesaplamak için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.