Gelir Vergisi Nedir? Ne Zaman ve Nasıl Ödenir?

Gelir Vergisi Nedir?

Gelir vergisi, Türk Vergi Sistemi içindeki dolaysız vergilerden biridir ve şahıs işletmelerinin elde ettikleri kâr üzerinden devlete ödediği vergiye denir. Dolaysız vergi ise, vergi mükellefinin kendisinin ödediği, yükümlüsü önceden belli olan ve doğrudan doğruya alınan vergilere denir. Bu tip vergi yükleri başkalarına devredilemez.

Gelir Kavramına Giren Kazanç ve İratlar* Nelerdir?

*İrat; gelir getiren mülk; gelir anlamına gelir.

• Ticari kazançlar
• Zirai kazançlar
• Ücretler
• Serbest meslek kazançları
• Gayrimenkul sermaye iratları
• Menkul sermaye iratları
• Diğer kazanç ve iratlar

Kimler Gelir Vergisi Öder?

Gelir Vergisi Kanunu’na göre; şu koşulları sağlayan gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergi ödemekle yükümlüdürler;

• Türkiye’de yerleşmiş olanlar
• Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül veya teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları
• Türkiye’de yerleşme: Aşağıda yazılı kimseler Türkiye’de yerleşmiş sayılır:
  • İkâmetgahı Türkiye’de bulunanlar.
  • Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanlar.
• Yerleşme sayılmayan haller: Aşağıda yazılı yabancılar Türkiye’de 6 aydan fazla kalsalar bile, Türkiye’ye yerleşmiş sayılmazlar:
  • Belli ve geçici görev veya iş için Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzmanlar, memurlar, basın ve yayın muhabirleri veya bunlara benzeyen istirahat veya seyahat maksadıyla gelenler
  • Tutukluluk, hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle Türkiye’de alıkonulmuş veya kalmış olanlar.

Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler (dar mükellef), sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilir.

Gelir Vergisi Yönünden Şahıs Şirketleri

• Adi şirketler
• Kolektif şirketler
• Komandit şirketler

Şahıs şirketlerinin tüm ortakları gelir vergisi mükellefidir.

Adi şirketler : Ortakların payına düşen kazançlar, ayrı ayrı ticari kazanç olarak değerlendirilir. Her ortak, kendi payına düşen kârı ayrı ayrı beyan etmek durumundadır.

Kolektif şirketler : Kolektif şirketler, ayrı tüzel kişiliğe sahip varlıklar olmalarına rağmen, gelir vergisi açısından tüzel kişilik dikkate alınmıyor. Bu yüzden şirketin ortağı olan gerçek kişilerin tümü vergi mükellefi sayılıyor. Her ortak ticari kazancı ile orantılı şekilde vergi beyanında bulunmak zorundadır.

Komandit şirketler : Bu tür şirketler, kazancın saptanmasında Gelir Vergisi Kanunu’na tabidirler. Ayrıca 1. sınıf tüccar sayılırlar ve şirket ortaklarının aldıkları kâr payı, ticari kazanç sayılır. Sınırsız sorumlu olan komandite ortakların şirket kazancından elde ettiği pay ticari kazanç, sınırlı sorumlu ortakların payları ise menkul sermaye iradıdır, yani vergisi kesinti yoluyla alınmamıştır.

Gelir Vergisi Nasıl Ödenir?

Gelir vergisi, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile ödenir. Mükelleflerin ikamet ettikleri adresteki vergi dairesi, işyerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi veya bankalar aracılığıyla ödeme yapılabilir.

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

Yıllık gelir vergisi beyannamesi, bir takvim yılı içerisindeki gelir ve iratlarınızı gösteren ve verginin ödenmesi için verilen beyannamedir.

Yıllık gelir vergisi beyannamesi, Mart ayının başından itibaren 25 Mart akşamına kadar verilebilir. Gelirin sadece ticari kazançlardan ibaret olması durumunda, Şubat ayının başından 25’i akşamına kadar verilebilir.

Bu beyanname ve ekleri, mükelleflere göre değişebilir. Mükellef gruplarına göre çeşitli gelir vergisi beyannameleri mevcuttur. Her mükellef kendisine ait olan formu doldurmalıdır.

Buraya tıklayarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yıllık gelir vergisi beyannamesine ulaşabilirsiniz. (Mükellef grubunuza ve kazanç durumunuza göre hangi beyannameyi indirmeniz gerektiğine dikkat edin. Parantez içlerindeki açıklamaları okumayı unutmayın.)

Gelir Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Gelir vergisi her yıl 2 eşit taksitte ödenir.

Birinci taksit Mart ayı sonuna kadar, ikinci taksit ise Temmuz ayı sonuna kadar ödenmelidir.

Gelirler sadece, ticari kazançtan oluşuyorsa ilk taksit Şubat ayı sonu, ikinci taksit Haziran ayı sonuna kadar ödenmelidir.

Gelir Vergisi Hesaplama

Gelir vergisi hesaplama için, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın gelir vergisi hesaplama sayfasını ziyaret edebilirsiniz;

Gelir vergisi hesaplama için tıklayınız.

Gelir vergisi nedir, ne zaman ve nasıl ödenir, kimler gelir vergisi ödemekle yükümlüdür, gelir vergisi beyanı nasıl yapılır ve gelir vergisi hesaplama nasıl yapılır sorularına yanıtları yazımızda bulduğunuza inanıyorum. Daha detaylı bilgi ve sorularınız için iletisim@ofispaneli.com adresine e-posta gönderebilirsiniz.